Het dystopische verhaal is hot. Het ene naar het andere doom-boek verschijnt… Maar ergens slaat het door: er hoeft maar iets slechts in de wereld te zijn en het boek wordt bestempeld als ‘dystopisch’. Maar klopt dat wel? Is elk boek wat vergeleken wordt met The Hunger Games ook wel echt dystopisch? Door mijn recensie van Water en Vuur bleef er iets door mijn hoofd rondspoken. Door sommigen wordt dit boek namelijk betiteld als ‘Dystopisch;. Terwijl er werkelijk niks dystopisch aan het boek is. Ja, minuscule elementen misschien. Maar echt het tegenovergestelde van een Utopie is dit boek niet.
Wat is dan wel een dystopie?
Het tegengestelde van de utopie, d.w.z. een tekst waarin weliswaar een toekomstbeeld gegeven wordt, maar dat van de utopie verschilt door het negatieve beeld dat van die toekomst wordt geschilderd. Als voorbeeld van een dystopie kan gelden George Orwells Nineteen eighty-four (1949). Als Nederlands voorbeeld wordt wel Blokken (1931) van F. Bordewijk genoemd. Bron
Heel kort samengevat is de dystopie het tegenovergestelde van de Utopie (ideale toekomstwereld) en dus een wereld (in de toekomst) wat absoluut niet het ideale toekomstbeeld is, omdat mensen bijvoorbeeld worden onderdruk of in een benarde leefomgeving moeten zien te overleven.
Als je kijkt naar Water en Vuur, kan je daar al heel wat commentaar op leveren: ja, Tella moet zien te overleven in erbarmelijke omstandigheden, maar zij leeft niet zo zeer in een wereld die volledig onderdrukt wordt en perse in de toekomst afspeelt. The Hunger Games, daarentegen, is een boek wat zich hoe dan ook in de toekomst afspeelt en waarin de bevolking onderdrukt wordt en onder de gevolgen van een soort oorlog een slechte leefomgeving heeft. Zie je het verschil? Waar beide heldinnen een arena binnenstappen, heeft alleen Katniss het ook buiten de ring gevaarlijk moeilijk. Tella hoeft zich alleen maar druk te maken over haar wimperkruller.
Eigenlijk zou je De Selectie daarmee ook op het hakblok kunnen zetten. Het is deels een dystopie, wegens het kastensysteem en het feit dat het vroegere Amerika niet meer bestaat, maar aan de andere kant: hoe slecht is de wereld daar werkelijk? Dit soort boeken is een mooi voorbeeld van een grensgebied. Ze spelen zich af in de toekomst, maar is het wereldbeeld daar daadwerkelijk er eentje die lijnrecht tegenover de utopie staat? Dat vraag ik me af. Ik heb namelijk de indruk dat een boek wel erg snel de stempel dystopie krijgt, terwijl het vaak meer een sciencefiction wereld in oorlog is. De Touching Juliette reeks is ook zo’n voorbeeld. Is het niet een sciencefiction in oorlog? Wanneer is een boek nou echt, echt dystopisch?
Een ander voorbeeld wat ik wil aankaarten en waarvan ik zelf vind dat het wel een echte dystopie is, is De Cirkel. Hoewel dit boek zich afspeelt in de nabije toekomst, is het wel een boek dat een element aangrijpt wat eens niet boven de verbeelding spreekt maar misschien zelfs al keiharde realiteit is: social media neemt het normale menselijke gedrag over, wat resulteert in een wereld waar geen privacy bestaat en iedereen zichzelf op een bepaalde manier moet presenteren. Tot op zo’n hoogte dat we eigenlijk allemaal dezelfde persoon zijn geworden. Robots bijna. Dat is daadwerkelijk een wereld waarin je niet zou willen leven toch? Ik denk namelijk dat er genoeg mensen zijn die net als America in De Selectie zouden willen meedoen.
Ik zou jullie dan ook graag vragen te vertellen hoe jullie dit populaire genre onder YA boeken voor je zien en welk boek je naast bijv The Hunger Games, De Test en Divergent echt ziet als een dystopie, of juist een boek die iedereen dystopisch vindt maar jij eigenlijk niet.
Goed over nagedacht, Emmy! Ik ben het met je eens, hoor. Ik vind ook dat veel boeken als dystopisch worden neergezet, maar het helemaal niet zijn.
Hoewel ik vind dat Verbreek me toch wel onder dystopisch valt 😉 omdat de mensen ook best in slechte omstandigheden leven door de overheid. Tenminste, naar mijn idee dan ;).
Ik heb eigenlijk vrij weinig met dit soort labeltjes en hokjes haha. Ik kijk er eigenlijk nooit. YA. New adult, roman fantasy dystopisch. I don’t give a *piep*.
Maar ik ben t idd wel met je eens dat ze iets tegenwoordig snel dystopisch noemen.
Ik ben het helemaal met je eens, al vind ik persoonlijk dat de wereld in de Selectie behoorlijk slecht is (afhankelijk van je kaste natuurlijk) Water en Vuur heb ik ook niet ingedeeld als een dystopische roman. Ik hanteer namelijk ook als criteria dat een dystopische wereld een beeld moet schetsen van een nare toekomst.
Mijn ultieme Dystopische roman is op het moment toch wel the Jewel van Amy Ewing. De wereld die daar in wordt beschreven gaf me letterlijk krampen in mijn maag van afkeer.
Ik ben ook wel benieuwd naar Jewel. Volgens mij is dat een heel heftig verhaal.
Ik zie dystopisch vooral als een maatschappij waar er extreme overheidscontrole wordt uitgeoefend. Niet zo zeer dat de mensen het slecht hebben, maar wel dat ze onder de duim gehouden worden door hun leiders. Wat dat betreft zijn Matched en The Giver in mijn ogen ook 100% dystopisch, want ondanks het feit dat de meeste mensen het er niet slecht hebben – zolang ze niets in vraag stellen – hebben de mensen er geen keuzevrijheid. Dat woordje is voor mij dus eigenlijk waar het in een dystopie om draait: keuzevrijheid.
En hoe kijk je dan naar bijvoorbeeld Divergent, waar ze wel een keuzevrijheid hebben (in beperkte mate). En is Noord-Korea dan ook een dystopie? (haha, flauw).
In dat geval is het tegenovergestelde van dystopie anarchie en niet utopie
Nee, want anarchie is gericht op regeringloos, en dat is dystopia weer niet. De onderdrukte groep wil graag een ander aan de macht hebben; ze streven niet naar een bestaan zonder macht.
Ja het is inderdaad een stempel dat vaak gegeven wordt tegenwoordig. Interessant! Ik vind zelf The Handmaid’s Tale van Margaret Atwood een goed voorbeeld van een dystopie. Het boek is al uit 1984 maar heeft veel gelijkenissen met bijvoorbeeld de Shatter Me serie en The Hunger Games. Het werd geschreven in een tijd waarin er veel aan de hand was in de wereld, net als nu eigenlijk. En het diende misschien als een soort waarschuwing. Zo van: als we zo doorgaan, is dit waar het heen kan gaan met de wereld. Dat zie ik wel echt als een definitie van dystopie: kritiek op de wereld van nu door een negatief toekomstbeeld te schetsen.
Dat vind ik ook een mooie definitie. Ik herinner me nog dat, toen ik THG las, ik aan het eind zoiets had van: wat als dit echt zou gebeuren? Brrrr
Dit is zo waar! Het is helaas nogal een gewoonte om op alles maar een label te plaatsen.. stomme marketingsstunt als je het mij vraagt want zo krijg je dus inderdaad een hele hoop boeken die labels krijgen die dan helemaal niet kloppen, alleen maar om die boeken beter te laten voorkopen, ”want het is dystopisch en dat is de nieuwe hype dus dit boek is daarom ook dystopisch”. Onzin.
Ja, daar ben ik het mee eens!
Interessante vraag. Persoonlijk zie ik een dystopie als een wereld in de toekomst waarin iets helemaal is foutgegaan, maar wat is voortgevloeid uit een gegeven uit het heden. De Chemical Garden Trilogie bijvoorbeeld, waarin naarstig werd gezocht naar een medicijn tegen kanker, dat die ook werd gevonden, maar dat de eerste generatie daarna allemaal niet ouder worden dan twintig. Het zet je aan het nadenken: dood hoort ook bij het leven. Als we een medicijn vinden voor het een, zal het leven iets vinden om de dood toch in stand te houden. Een mensenleven is nu eenmaal eindig. En dat is in zekere zin ook goed; anders zou de aarde overbevolkt raken. En zie, dat vind ik dus een belangrijk kenmerk van het genre Dystopia: behalve een goed verhaal, zet het je ook aan het denken over jouw eigen leefwereld. En wat dat betreft vind ik De Selectie zeker een dystopisch verhaal. Want is het bij jullie opgekomen dat het kastenstelsel lijnrecht staat op The American Dream? Daarmee is de maatschappij in de serie ongeveer het tegenovergestelde van het huidige Amerika. Voor mij hoeft een Dystopie niet per se een verhaal te zijn over een foute overheid. Het kan ook gaan over de gevolgen van milieuvervuiling of het gat in de ozonlaag. Het stelt in ieder geval de consequenties van ons huidige handelen in vraag. Voor mij in ieder geval. Wat vinden jullie?
Ik snap heel goed wat je bedoeld, en als je het zo bekijkt zou je De Selectie ook in kunnen delen als dystopie, mits je het bekijkt vanuit het Amerikaanse ideaal. Bekijk je het vanuit India, dan is dat weer heel anders. Ik vind dat De Selectie een behoorlijk leefbare maatschappij is, waardoor ik het persoonlijk minder een dystopie vindt.
Hoe sta jij tegenover Divergent en The Hunger Games, gezien deze niet perse voortgevloeid zijn gebeurtenissen uit het heden.
Grappig, ik was namelijk even in de war tijdens Water & Vuur, juist omdat er gezegd werd dat het dystopisch was en ik de dystopie er niet in kon ontdekken. Ik denk dat THG en divergent wel dystopieën zijn, maar 1984 en Brave New World van Huxley zijn wel weer heel anders dan dat. Hmm, moeilijk 🙂
THG en Divergent zou ik ook als dystopien zien, omdat daar duidelijk de kenmerken van een dystopie naar boven komen. Ik bedoel, Divergent is heel tof, maar zou je er echt willen wonen? Ik niet!
De wereld van Divergent is wel degelijk ontstaan vanuit iets uit deze wereld, maar dat komt pas in deel 2/3 duidelijk naar voren, dus daar zal ik niet op ingaan ivm spoilers
Huh? Volgens mij ontbreekt 3/4 van mijn laatste reactie
Oh dat is zonde 🙁