Wat is hekserij? En wat vooral niet

Laatst hield ik een vragenrondje op instagram en daar kwam een interessante vraag over hekserij langs. De strekking was dat de vraagsteller zich niet goed kon voorstellen waarom je je zou identificeren als heks. Geloofde ik dan echt dat ik kon toveren? Deze vraag bleef de rest van de dag in mijn hoofd rondspoken. Het raakte me, irriteerde me misschien zelfs een beetje. Is het idee dat heksen kunnen toveren dan nog steeds zo groots aanwezig? Zijn deze vooroordelen positief? Negatief?

Ik raakte in gesprek met een aantal mensen. Andere heksen die zich aangesproken voelde, maar ook heel veel mensen die juist wilde weten wat hekserij dan wél inhoud. Ik deelde twee korte stories en beloofde dat ik er nog over zou schrijven. Ooit. Een dag later zat ik achter mijn laptop om een opstart te maken. Ik schreef eerder over hekserij, maar wat herhaling kan nooit kwaad.

Ik wil beginnen met de vooroordelen. Want daar zijn er nogal wat van. Ik deed ook een oproepje op Instagram, zodat ik de lijst kon aanvullen.

Hekserij is niet…

Het is geen duivelverering. Heksen vereren of eren de duivel niet, omdat heksen over het algemeen niet in de duivel (of de hel) geloven. Ze offeren geen dieren of baby’s aan een of andere duistere macht om magische krachten te krijgen.

Het is geen geloof. Het is een levenswijze. Je hebt wel stromingen in de hekserij die je als een religie kan zien, te denken aan Wicca bijvoorbeeld. Elke wiccan is een heks, maar niet elke heks is een wicca. Niet elke heks vereert goden en godinnen. Sommigen werken er mee, als een soort manifestatie van symbolen, maar dat is geen eis.

Naakt dansen in de volle maan. Dat mag natuurlijk wel, maar het maakt je geen heks.

Geloven dat je toverkracht hebt. Heksen werken niet met toverstokjes en toverspreuken. We kunnen geen vuurbal tevoorschijn toveren of een pompoen in een koets veranderen. We kunnen geen wonden op een magische wijze genezen en we kunnen ons niet onzichtbaar maken. Dat zijn sprookjes, iets uit fantasyboeken. En fictie is fictie. Als wij werken met het element vuur, is dat om stil te staan bij de passie in ons, om warmte aan te trekken of om het te vieren dat de zon ons elke dag verwarmd. Om maar wat voorbeelden te geven. We moeten de kaars nog altijd zelf aansteken. Ja, veel heksen werken met magie en rituelen, maar niet-heksen doen ook ontzettend veel rituelen. Al is het maar een wens doen bij het uitblazen van je verjaardagskaarsjes.

Slecht of kwaadaardig. Vrijwel alle heksen zijn ontzettend behulpzaam en hebben een groot hart. Ze hebben het goede voor met alles wat bezield is.

Zweverig. Vrijwel alle heksen die ik ken zijn juist heel down to earth met een gezonde kijk op het leven. Er wordt veel gezweefd in de wereld van spiritualiteit, maar bij heksen is dit vaak anders. Ze zijn namelijk veel met de natuur bezig en ja, er zitten spirituele elementen in, maar dan zonder het ‘alles is een teken’. Voor heksen is het júist heel belangrijk om stil te staan bij het hier en nu. Ik hou zelf ook echt niet van al dat gezweef. Ja, ik geloof in het bovennatuurlijke, maar ik leef op aarde en moet ook gewoon mijn belasting betalen.

Iets van vroeger. Nee, eigenlijk helemaal niet. Moderne hekserij, waar wicca bijvoorbeeld onder valt, is pas in de 1950s ontstaan. Men zegt wel dat het allemaal van heeeeeel vroeger komt, maar helemaal zeker is dat niet, omdat de heidense volkeren waar verschillende paganistische geloven werden beoefend dingen niet opschreven of het juist vanuit een christelijk observerend oogpunt is opgeschreven. Hekserij, rituelen, de kennis van kruiden en het leven naar de cyclus van de natuur is zo oud als de mensheid, maar wat wij nu kennen als hekserij is veelal kennis die overal vandaan is gehaald en is verweven tot iets wat wij nu hekserij noemen. Wel doen veel heksen echt onderzoek naar de stromingen waar zij het prettigst bij voelen en zijn ze goed op de hoogte van wat er wél bekent is over oude gebruiken.

Hekserij is wel…

Het eren van de voorouders. Let op: vereren en eren zijn NIET hetzelfde. Het gaat er vooral om dat je je als mens beseft dat jij afstampt van een hele lijn aan mensen die jou hebben gevormd tot wie jij bent. Dat kunnen letterlijk je ouders en grootouders zijn, maar ook een volk of bepaalde gebruiken die bij een bepaalde plaats horen.

Het geloven en erkennen dat alles in de natuur bezield is. En heksen werken met die bezieling, omdat alles daarmee een betekenis krijgt.

Het werken met magie. Maar magie is niet zoals uit fantasieboeken. Het is werken met gedachtenkracht en alle (onzichtbare) energie om ons heen. En dat is niet zo zwart/wit. Als alles zomaar kon, dan zou iedere heks maar hebben wat hen nodig heeft.

Voor altijd leren.

Werken met het wiel van het jaar en de verloop van de seizoenen. Heksen staan stil bij de levenscyclus. Dit kan kleins (een dag) tot groter (een maancyclus), nog groter (een jaar) tot groots (een leven). Deze cyclussen worden gevierd, vooral door de jaarfeesten. Dit zijn momenten in het jaar die de verandering van de seizoenen markeren. Zo gaan we nu naar de oogsttijd.

Verbondenheid. Met de natuur, met anderen en met je roots. Ik heb zulke mooie vriendschappen gemaakt en zien ontstaan. Dit geldt natuurlijk voor alle communities, maar zelden zijn er groepen waarbij er zo wordt opengestaan voor verschillen.

Voor iedereen anders. Omdat het geen religie is waarbij er een boek is waarin alles als absolute waarheid wordt overgebracht, maar een heel juist heel plaatselijke, cultureel en persoonlijk gebonden levenswijze is, interpreteert iedereen het anders. Om een voorbeeld te noemen: ik volg die opleiding. Daar haal ik uit wat bij mij past en wat ik kan gebruiken. De kern is hetzelfde (een vaas) maar die vaas ziet er voor iedereen anders uit. Wat ik mooi vind, vindt iemand anders spuuglelijk. En zelf kies ik welke bloemen ik in mijn vaas wil zetten. Ik kom velden vol bloemen tegen, maar alleen ik kan bepalen welke ik in mijn vaas zet. En daarin zijn ook geen regels. Je moet niks en mag alles, mits je niemand schaadt. En dat laatste is ook weer vrij te interpreteren.

Ik kreeg nog wat vragen:

Is de maan belangrijk?

Ja en nee. De maan is een onderdeel van de natuur en is daarom onderdeel van de hekserij. De maan wordt vaak gezien als een symbool voor het vrouwelijke, onder andere omdat de cyclus van de maan ongeveer even lang is als de menstruatiecyclus. De maan is daarnaast symbool voor de nacht, wat weer een contrast is met dag. Zon/maan dag/nacht licht/donker. Daarnaast heeft de maan altijd al symbool gestaan voor een bepaald mysterie. Dus ja, in de hekserij is de maan vaak belangrijk, maar de een doet er meer mee dan de ander.

Zijn er verschillende typen of smaken hekserij of zijn er verschillen in achtergrond, culturen of landen?

Ja, heel veel! Je hebt wicca, traditionele hekserij, groene hekserij, seidr, sjamanisme, keltische hekserij, feministische hekserij en ga zo maar door. En de traditionele hekserij van hier is weer heel anders dan in bijvoorbeeld Italië. En ook binnen stromingen zit er behoorlijk wat verschil (wicca in Amerika is net weer anders dan in Europa). Dit is logisch, want het wordt behoorlijk beïnvloed door plaatselijke folklore.

Heb je nog een vraag? Laat hem dan achter in de comments of stuur me een berichtje!