Ik vind de vos een prachtig dier: de kleuren, zijn vorm én zijn streken. De vos is het sluwste dier van het dierenrijk, als je alle spreekwoorden moet geloven, en staat in heel veel geschriften symbool voor een schurk. Ik wilde eens uitzoeken of de reputatie van de vos wel terecht is.
Of het nu Zwieber is of Reinaert de vos, we hebben een beeld van de vos: het zijn bedriegers en dieven. Zelfwas ik ook intens boos op het beest dat onze kippen doodbeet, meenam en niet eens opat. Toch vind ik het prachtige dieren om te zien.
In middeleeuwse (en latere literatuur) – vooral in fabels – worden vossen veelal afgeschilderd als slim en sluw #slytherin. Sluwheid associëren we al snel met iets negatiefs. Maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet zo. Er zijn andere wegen om doelen te bereiken en door het op een andere manier te proberen worden er nieuwe manieren bedacht. Niemand gaat voorruit als iedereen constant maar hetzelfde doet. Sluw- en slimheid is geen negatieve eigenschap.
De kitsune
In de Japanse mythologie speelt de vos ook een rol. De Kitsune (Japans voor vos), komt voor als een intelligent wezen met magische krachten. Hoe ouder of wijzer ze worden, hoe sterker deze krachten zullen zijn. Een van de magische vermogens is de mogelijkheid om een menselijke gedaante aan te kunnen nemen. In veel verhalen gebruiken kitsune deze kracht om andere mensen te bedriegen, of juist om mensen te beschermen.
Deze verhalen komen waarschijnlijk voort uit het feit dat vossen en mensen in Japan dicht op elkaar leven. Wij hebben dat in het Westen ook: er wonen veel vossen bij en in steden vanwege al het afval. Je ziet ze echter zelden: ze zijn snel en verstoppen zich goed. Is die onzichtbaarheid nog een reden om het dier sluw te noemen? Maar even terug naar de Kitsune: een Kitsune kon tot wel negen staarten hebben en werd door velen gezien als de boodschapper van de goden.
Vossengeest
Een iets minder positieve vos is de vossengeest uit de Chinese mythologie. Zij zien de huli jing als een dier met gevaarlijke krachten. De vossengeest wordt namelijk geassocieerd met vrienden die als een soort vampier de kracht uit mannen halen. Zo’n vos week niet af van het uiterlijk van een gewone vos, al kon het wel heel oud worden. De speciale krachten van deze vos zijn onder andere dingen in brand kunnen steken, in de toekomst kijken en van gedaante veranderen. Volgens de Chinezen was de vos een oplichter die pijn en ellende veroorzaakte. Hij is dol op kattenkwaad en werd gezien als een slecht voorteken. De Vossengeest komt vooral voor op kerkhoven.
Welke verhalen je ook raadpleegt, er komen een aantal eigenschappen keer op keer terug bij de vos: het zijn schurken, sluw, bedriegers, slimmeriken, haast onzichtbaar en beschermers van het gezin. Ik vind dit mooie eigenschappen en ik denk ook dat de aantal negatieve associaties teveel invloed uitoefenen op het beeld wat wij van vossen hebben. Ik vind dat veel van de symbolische verwijzingen naar de vos juist nuttig zijn: zij helpen je om nieuwe paden te ontdekken.
Wat vind jij van de vos?
2 weken geleden kwam ik bij een boswachter opbezoek hij liet mij filmpjes zien dat de vos zijn val in liep eten opat en er weer voorzichtig uitliep
ik kreeg een naar voorgevoel van dat de vos de boswachter te slim af was en dat hij dood zou gaan 8 dagen later overleed hij
De vos is een vaak verkeerd begrepen dier. Slim, sluw een echte overlever, moedig en stout. Omdat een dier ons te slim af is hebben we al snel een hekel aan hen. De vos kiest voor zichzelf, want wie komt hem helpen als het nodig is. De vos is klein en kwetsbaar en compenseert dat met een ongelooflijke intelligentie.
Beste Maria,
Ik wil je een mooi verhaal vertellen welke ik goed vind die aansluiten bij jouw laatste zin. Mijn vrouw Sylvia is een half jaar geleden (op 2e Kerstdag) gestorven aan longkanker en was pas 61 jaar. Het jaar daarvoor maakt zij me diep in de nacht wakker…ze stond vanachter het kamerraam oog in oog met een vos die roerloos in de sneeuw stond. Ze keken elkaar een tijd strak aan waarna de vos langzaam wegliep. Het was net alsof ze in een sprookje was beland en voelde aan als een gelukkig en magisch moment. Het was geen droom want de volgende ochtend zagen we de sporen in de sneeuw. Ook Sylvia was fragiel en kwetsbaar maar had een ongelofelijke mentale kracht en intelligentie.
19 juni 2022