Onlangs verscheen er een kritische recensie over een boek uitgegeven door een blogger; iemand die ik dus ken. Massaal werd me gezegd hoe knap ze het vonden dat ik kritisch durfde te zijn. Mijn gedachte; what the fuck? Want of mijn beste vriendin nou een boek zou schrijven, de koningin of een anonieme schrijfster uit verwegiestan; ik zal een boek altijd met een zelfde soort blik proberen te bekijken en dus recenseren.
Waarom ben ik dan moedig als ik een kritische recensie over een boek van een bekende durf te plaatsen?
Ik snap dat dus niet. Want als ik een mega bekend boek één ster zou geven, dan is dat wel gewoon? Dan valt mijn recensie toch in een grote zee van meningen en dan is het niet erg meer? Mensen… Zo werkt het niet. Als recenserende blogger lijkt het me niet je bedoeling om expres positief over een boek te zijn omdat je de auteur misschien kent. Ik denk dat de auteur (hoe kut kritiek op zo’n moment ook is), achteraf alleen maar blij zal zijn.
Populaire boeken, goede boeken, minder goede boeken
Nu moet ik zeggen dat het wel waar is dat ik mijn kritiek vaak specifieker kan omschrijven bij een Nederlands boek. Want weet je wat het is bij (populair) werk uit het buitenland; dit is altijd zo professioneel geedit en aangepakt, dat het vooral een kwestie van ‘vind ik dit boek leuk of niet’ is, terwijl Nederlandse young adult en fantasyschrijvers eerder ook op inhoud worden aangepakt. Boeken die overwaaien vanuit Amerika of Londen zijn vaak populaire boeken, goede boeken. De ’troep’ komt meestal niet over de grens en daar kom ik dus niet mee in aanraking. In Nederland is de kans dus veel groter dat ik een boek tegenkom waarvan ik denk: ai, dat had beter gekund.
Mijn kritiek komt niet voort uit arrogantie dat ik het allemaal wel beter zou weten, maar juist voort uit kennis en ervaring. Ik heb zo veel boeken van de Nederlandse young adult markt gelezen dat ik gemakkelijker kan bepalen of iets aan mijn kwaliteitenlijstje voldoet of niet. Daarnaast zal mijn kritiek de schrijver ook eerder bereiken en hoop ik dat ik op een bepaalde manier kan helpen om beter te worden.
Debutanten zetten vaak niet meteen een topboek neer
Zelden is het namelijk zo dat een debutant zo’n goed boek neerzet dat het meteen alle sterren ter wereld verdiend. Ik heb aan de Nederlandse markt gemerkt dat men snel tevreden is met het eindresultaat, maar dat ik achteraf denk; daar had nog wel wat aan gedaan kunnen worden. Hier in Nederland werkt het uitgeverssysteem immers net een tikkeltje anders dan in bijvoorbeeld de VS, waar ze met agenten werken die vele vingers in de pap hebben wat betreft het eindresultaat van het boek. Deze agenten hebben oog voor wat wel en wat niet werkt en als je veel leest en ook kritisch bent over wat je leest, dan ontwikkel je dit oog ook.
Het lijkt soms alsof we niet kritisch durven te zijn tegen bekenden. Alsof we iedereen moeten behandelen als porselein. Misschien komt dit voort uit mijn opleiding; op de kunstacademie leer je om te gaan met kritiek en leer je dat kritiek op je werk niet kritiek op jou als persoon is. Dat is vet moeilijk om aan te leren (want wat je maakt, is immers een deel van jou), maar het is wel een eis als je iets de wereld in gooit. Of dat nou als schrijver of als illustrator is; als je je veel aantrekt van commentaar, dan word je alleen maar ongelukkig. Zowel de mega positieve als de heel erg negatieve kritieken. (Alleen maar veren in je reet is 1. pijnlijk zitten, 2. kan onzeker maken, 3. is ongeloofwaardig en 4. je zou dan al op het top van je kunnen zijn. Newsflash, alles kan beter. Iedere schrijver of tekenaar of wat dan ook moet willen groeien. Ambities zijn nice.
Om leren gaan met kritiek is lastig, maar ‘ik vond dit boek stom’, of ‘ik vind de kaft niet mooi’, dat is geen kritiek. Daar kan je niks mee en daar heb je als maker ook geen boodschap aan. Door aan te geven waarom iets voor jou wel of niet werkt, alleen daar kan de schrijver én lezer wat mee. Als ik een boek minder vind omdat de schrijfstijl me niet ligt (bijvoorbeeld kromme zinnen, rare woordkeuzes of geforceerde dialogen) en aangeef wat ik daar niet prettig aan vond, geeft een signaal af aan lezers met een overeenkomende smaak, maar ook aan de auteur. Komt het vaker voor, dan is dat misschien een dingetje waar aan gewerkt kan worden. Dat is nooit maar dan ook nooit een aanval op de auteur. Tenzij iemand dit bewust wil doen in zijn recensies, maar dat lijkt me sterk.
Met dit artikel wil ik niemand opdringen kritisch te zijn; als jij graag al je boeken zo positief mogelijk bespreek; be my guest! Voor mij werkt dit niet, want ik heb gemerkt dat ik door kritisch te zijn mijn voorkeuren heb ontwikkelt en veel heb geleerd over soorten boeken, het Young Adult genre en hoe ik mijn mening over een boek het beste kan vormgeven.
Heb jij wel eens dat je niet echt durft te zeggen wat je van iets vond, puur omdat je bang was voor de reactie van anderen?
Als je niet durft kritisch te zijn, betekent je lof ook helemaal niets! (You need the dark to see the stars, dat soort van ding!) Daarom betekent het superveel voor me als je iets positiefs over mijn boeken zegt maar neem ik evenzeer je kritiek ter harte <3
Het is juist goed om kritisch te zijn. Zeker als je een recensie schrijft. Je schrijft dan ook vanuit je ervaring.
Vanuit het andere genre waar ik voor blog, komt er echt heeeeeeel veel zooi ook voorbij. Zo erg dat ik een hoop boeken bij voorbaat al niet aanneem. In dat genre hebben we wel duizend keer recensies besproken en de mate waarin je kritisch over een boek mag zijn. Auteurs vinden het vaak niet leuk, want het is hun baby, maar te gelijk is het belangrijk dat iemand objectief en onderbouwend naar een boek kijkt.
Nu heb ik dan ook wel weer geleerd dat wij Nederlands lekker bot met onze kritiek kunnen zijn. Wham bam dat is het zeg maar. Vooral Amerikaanse auteurs hebben hier moeite mee.
Maar ach, ik zeg: je weet pas echt dat je recensent bent wanneer een (Amerikaanse) auteur dreigt je aan te klagen omdat je ze inkomsten ontneemt. Of dat je de fanclub achter je aan hebt gekregen omdat je durfde hun favo auteur een 1 ster review te geven. 😉
Als bij de kritiek ook de goede punten benoemd en niet schoffeert, lijkt me dat helemaal prima.
Toch merk ik bij mezelf dat ik mijn woorden nóg zorgvuldiger kies als ik de auteur ken. Maar eerlijkheid in een recensie moet voorop staan.
Als je alleen schoffert, dan geef je geen kritiek, maar ben je gewoon aan het bitchen (in mijn ogen). Goede kritiek is namelijk altijd opbouwend en iets waar de auteur wat aan heeft.
Je hebt heel duidelijk aan me uitgelegd wat je wel en niet goed vond aan mijn boek. Dingetjes waar ik zeker iets mee kan, dus dat is alleen maar fijn 😀
Ik schreef in januari een recensie over een boek dat ik écht niet goed vond, en ja, dat was dus van een Nederlandse auteur die mij haar boek persoonlijk had toegestuurd. Ik vond het heel naar en jammer dat het boek niks voor mij was, maar ben wel gewoon eerlijk geweest. Wat ik wel altijd probeer, is goed te onderbouwen waaróm ik het boek niks vond, omdat de auteur er dan waarschijnlijk nog iets aan heeft.
Nee, dat heb ik tot nu toe niet gehad. Ik heb heel af en toe ook wel eens kritiek, maar dan kom ik meestal wel een oplossing zoals onlangs met een boek waarvan ik moeite had om de tekst op de achterkant te lezen en raadde ik aan om een andere kleur tekst te kiezen. De auteur reageerde daar ook positief op en wilde dat meenemen voor de volgende druk mocht die ooit komen.
Soms ligt een boek niet en dat durf ik dan ook te zeggen. Zolang je het netjes houdt en niet schoffeert, dan is er niets aan de hand lijkt me. Niet iedereen heeft dezelfde smaak gelukkig.
Zelf heb ik 1x een boek gerecenseerd van een bekende, ik vond het best lastig. Ik had wat kritiek op het iets wat ik niet prettig vond aan het boek, het te pas en te onpas smijten met chique woorden. Dit paste niet het boek en niet bij de auteur. Ik vond dit wel heel eng om te doen, maar werd dankbaar opgepakt en hij heeft mijn recensie zelfs actief gepromoot.
Wat ik het allerlastigste heb gevonden, was een debuutboek van een meisje van 16 a 17 jaar en die werd wel redelijk ontvangen, maar ik vond het verhaal zo onsamenhangend en onnodige, seksueelgetinte stukken, die niks toevoegde aan het verhaal. Dit heb ik wel geuit, na lang wikken en wegen. Of dit bij haar terecht is gekomen, weet ik niet, maar toen had ik wel de neiging om haar te behandelen als porselein.
Eigenlijk niet. Ik heb wel wat schrik voor reacties nadat een recensie verschenen is maar ik ga ze niet rooskleuriger maken uit angst voor commentaar. Wel probeer ik steeds zowel voor-als nadelen te bespreken. Opbouwende kritiek daar heb je inderdaad iets aan. Al zijn sommige van mijn kritieken ook gebaseerd op een persoonlijke voorkeur. Wat mij stoort kan een ander dat weer net geweldig vinden.
Ik ben altijd vrij eerlijk geweest van nature, hoewel ik me wel inhoud over bepaalde zaken tegen bepaalde mensen… zij kunnen het gewoon niet hebben. Ik heb geen zin in ruzie, maar ik kan me daar dan wel rot over voelen. Dit gaat niet perse over een boek, maar toch 😉
Ik ben eigenlijk ook altijd heel eerlijk over een boek. Al moet ik wel zeggen dat als ik een boek op pak dat me interessant lijkt, ik eigenlijk ook altijd het boek interessant vind. Nu komen er langzaam aan steeds meer recensie exemplaren voorbij, ja dan lees ik ook ooit boeken die ik eigenlijk niet zou lezen. Dat kan soms verrassend positief uitpakken, soms valt het boek ook tegen. Ik vind het wel belangrijk om aan te geven waarom het boek voor mij niks is. Dat ik het niet leuk vind wil niet zeggen dat het voor iemand anders geen tof boek kan zijn.
Wanneer ik kritiek geef over een boek, probeer ik dit in het middenstuk van de recensie te doen. Ik begin dan met iets positiefs, uit kritiek in het middenstuk, en eindig weer met een positief punt. Zo heb ik toch mijn kritiek geuit, maar komt het minder hard aan. Op school heb ik geleerd ook op deze manier feedback te geven aan mensen, bij bijvoorbeeld opdrachten of manier van omgang. Ik vond dit zo’n fijne methode, dat ik dit ook toe wilde passen in mijn recensies
Dat is mooi gezegd 🙂
Ik ben het hier helemaal mee eens, als boekblogger, lezer, en (hopelijk ooit) schrijver. Soms lijkt het of je bij elke recensie tussen de regels door moet lezen om de slechte punten van een boek te kunnen vinden; het is dan veel fijner als de recensent daar duidelijk over is!
[…] Waarom ik graag kritisch ben over boeken – Emmy Ik ben niet zo’n snelle lezer – Inge Een blogschema moet dat nou? – Lisa […]