Klopgeest! Klopgeest!

Ik ben dol op verhalen waar geesten en spoken een rol in spelen. Zo las ik onlangs de nieuwste hype: Lockwood & co, waar binnenkort een recensie van zal verschijnen. In het kader van de blogtour, besloot ik iets te schrijven over geesten en spoken. En phoe, daar maakte ik het mezelf best wel lastig mee.. Want ik weet er wel veel van, maar ik had geen idee wat ik nou precies wilde vertellen!

En daar zat ik dan. Aan de ene kant de lessen die ik moest voorbereiden voor vandaag en aan de andere kant het boek. Voor me? Een leeg worddocument met een ellendig knipperende cursor. Want wat wil ik eigenlijk over dit onderwerp kwijt? Wil ik een paar boeken noemen waarin het onderwerp een rol speelt? Wil ik voor de zoveelste keer fangirlen over supernatural (terecht), of wordt het een zweefstuk? Dit allen voelde niet goed. Nee. Ik wilde iets met geesten en spoken doen en dit koppelen aan het boek. Dus groef ik deels in mijn kennis over het 19^e eeuwse spiritisme.

Ikzelf geloof dat er meer is tussen hemel en aarde. Ik vind dat je te vaak van die verhalen hoort die gewoon geen toevalligheid meer kunnen zijn. Het is aan ieder om te bepalen waar hij of zij in geloofd, maar ik denk nu eenmaal dat we niet alleen zijn. Maar waar vaak niet over gesproken wordt, en wat in Lockwood & co wél gedaan wordt, zijn de soorten geesten en spoken. In het boek wordt daar extra aandacht aan besteed door middel van een verklarende woordenlijst. Wat mij betreft levert dit een extra diepgang op. Want zo kan het team steeds een andere tactiek toepassen en blijft het spannend.

Hoewel Lockwood natuurlijk fictief is (of toch niet?) komen de benoemde soorten geesten écht voor in legenden en komen termen als ectoplasma vooral uit de 19^e eeuw. Ik wil er graag een paar uitlichten. Allereerst wordt er in het boek onderscheid gemaakt tussen een aantal types. Type één geesten zijn eigenlijk niet meer dan onschuldige verschijningen die al dan niet wat geluiden maken (als een klopper) en niet zo gevaarlijk zijn. Het komt er eigenlijk op neer dat deze verschijningen je een onbehagelijk gevoel geven. Misschien voel je je daarom wel een beetje bang als je langs dat verlaten huis loopt…

Een gevaarlijker type spook is die van het tweede type. Dit zijn de echte verschijningen, die soms een destructieve neiging hebben. De meeste actie vindt bij deze soort geesten plaats en vele geesten uit het boek zijn bekende termen. Bijvoorbeeld de poltergeist (klopgeest). Wie heeft er nou niet gehoord van de klopgeest (niet te verwarren met klopper)?

Dit zegt onze vriend wikipedia over de klopgeest:

In folklore and parapsychology, a poltergeist (German for “noisy ghost”) is a type of ghost or other supernatural being supposedly responsible for physical disturbances, such as loud noises and objects being moved or destroyed. Most accounts of poltergeists describe movement or levitation of objects, such as furniture and cutlery, or noises such as knocking on doors. Poltergeists are purportedly capable of pinching, biting, hitting and tripping people.

Poltergeists occupy numerous niches in cultural folklore, and have traditionally been described as troublesome spirits who haunt a particular person instead of a specific location. Such alleged poltergeist manifestations have been reported in many cultures and countries including the United States, Japan,^[1] Brazil, Australia, and most European nations, with early accounts dating back to the 1st century. The first reported poltergeist was in Germany in 856 AD.^[2]

Veel culturen kennen de klopgeest die voornamelijk draait om geluiden maken en het bewegen van voorwerpen. Geluiden en bewegingen zijn natuurlijk erg spannend, wat in de 19^e eeuw dan ook vaak werd toegepast bij mediums. Die maakten er een hele show van met ectoplasma (daar zouden geesten uit bestaan) wat in het rond spoot en allemaal lichteffecten. En dit was niet alleen maar voor het gewone volk, want ook koningen en koningen nodigde mediums uit. Zo is hier (http://www.geschiedenisbeleven.nl/de-klopgeest-van-koningin-sophie/) een interessant stuk te lezen over de klopgeest van koningin Sophie.

Sophie was lang niet de enige die een medium op bezoek liet komen of die naar een medium toe ging. Sinds 1848 (in de VS) kwam het spiritisme op als beweging. Het spiritisme is (kort gezegd) het geloof dat er leven na de dood bestaat en dat we in staat zijn om (via een medium) met de overledenen te communiceren. In de 19^e eeuw was het leven best grimmig, mede door de industriële revolutie en men zocht daarom dan ook antwoorden. Het is echter niet perse iets van nu, want al sinds de jaartelling is de mensheid bezig met spoken en geestverschijningen. Niet zo gek dus dat dit een grote rol in de (entertainment) media blijft spelen.

Met dit stuk wil ik duidelijk maken dat niet alle verhalen over spoken perse eng hoeven te zijn, maar dat het vooral een groot onderdeel is van onze geschiedenis om te geloven in meer dan alleen de wetenschap. Lockwood is zo interessant omdat het hier verder gaat op bestaande fenomenen en op een bepaalde wijze het idee achter het spiritisme heeft uitvergroot en heeft veranderd in iets wat iedereen accepteerd.. En dat zijn wat mij betreft de beste en spannendste boeken.

Sta jij er wel eens bij stil dat fantasie verhalen geïnspireerd zijn op bestaande verschijnselen?

Ps. Misschien een beetje een warrig stukje, maar ik ben een beetje ziek en wilde het toch perse afschrijven.

Deze blog is onderdeel van de Halloween actie van Luitingh-Sijthoff! Voor meer informatie kun je terecht op de VIB YA-pagina. Met deze actie kun je het boek Lockwood & Co 2 – De Fluisterende Schedel van Jonathan Stroud en kaarten voor Haunted Castle winnen dat plaatsvindt op 30 en 31 oktober 2015. Haunted Castle is een Halloween-evenement in Lisse met scare-acts om lekker bij weg te griezelen. Doe jij ook mee?