Hoi hoi! Hoewel het voor velen vakantie is (ik werk extra in de bibliotheek terwijl ik vrij ben van school), heb ik weer drukke weken. Maar bezig blijven vind ik altijd wel erg prettig, want anders ga ik me nutteloos voelen. De discussie van deze week is absoluut niet nutteloos en echt een dingetjes in het onderwijs (waar ook vele andere takken een mening over hebben). Ik wil jullie dan ook graag vragen om je erover te buigen, ondanks de vakantie. (Er komen heel veel tieners boeken lenen voor hun plezier in de bibliotheek en dat maakt me echt intens gelukkig). Ook wil ik even terugblikken naar vorige week.
Vorige week luidde de stelling:
Als een boek een hype is, lees ik hem expres niet
Vroeger dacht ik wel een beetje zo. Zo weigerde ik als kind Harry Potter te lezen (ik was een erg moeilijke lezer), terwijl mijn moeder alle zeilen bijzette om me dat boek aan te smeren. De aanhouder wint, want ze gaf hem me voor kerst en sindsdien ben ik verslaafd. Harry Potter 4 ever, booknerds.
Maar ik had ook het geluk soms een boek te kunnen lezen voordat de hele wereld er lyrisch over werd. 14-jarige hipster alto Emmy zocht heel erg naar toegankelijke fantasy en kreeg toen van een vriendinnetje de tip om Twilight te proberen. Hij was toen echt net uit en de dorpsbieb had hem zowaar. We wisten dat er een vervolg op zou komen, maar wanneer? Tja.. En toen werd het een hype en las ik de boeken even niet. Pas op mijn 18e kocht ik de rest van de boeken in Ierland, om ze toch eens gelezen te willen hebben.
50 tinten las ik na de hype, omdat ik toch nieuwsgierig was waarom al die vrouwen helemaal lijp werden, waarom mijn zusje deze trilogie wel uitlas en waarom kennissen dit de beste boeken ooit vonden.
Wat een hel.
Met de Hunger Games liep ik ook best achter de feiten aan, trouwens. Rond die tijd begon ik young adult te herontdekken.
Veel reacties gaven aan dat hypes bepaalde verwachtingen scheppen. En dat is ook zo; als iedereen helemaal fan is, dan moet het wel goed zijn, toch? Als een boek dan niet bevalt, valt het extra tegen en dat is zo jammer. Dus ik snap het wel, als mensen wachten.
Maar aan de andere kant… kunnen we nog wel van echte hypes als THG en Twilight spreken….? Meer stof om over na te denken! Laten we ons nu echt gaan buigen over de nieuwe discussie:
Scholen moeten stoppen met verplichte literatuur en jongeren zo veel young adult boeken laten lezen als ze willen
Ik ben zó benieuwd wat jullie hiervan vinden! Zit er een meerwaarde aan verplichte literatuur, of zouden scholen zich vooral moeten richten op het ‘graag blijven lezen’-idee?
Dit is echt een lastige! Aan de ene kant vond ik de literatuurlessen meestal heel interessant en zou ik dat elke jongere gunnen, maar aan de andere kant moesten wij zoveel lezen dat ik tijdens mijn studie amper fictie heb aangeraakt… Ik heb wel begrepen dat het aantal verplichte boeken nu al veel minder is dan in mijn tijd (oma vertelt: ik las in de bovenbouw 15 Engelse en 30 Nederlandse boeken met allerlei eisen, bijvoorbeeld uit elk decennium van de 20ste eeuw eentje).
Ik denk dat het zonde is als je helemaal geen klassiekers meer voorgeschoteld krijgt, dus die uitdaging mag best blijven. Maar het stimuleren van lezen in het algemeen lijkt me nóg belangrijker, dus zoeken naar de juiste vorm moet altijd doorgaan en waarom zou je geen examen kunnen doen over een YA-boek waarin toch ook best wel klassieke elementen kunnen terugkomen. Laat ze maar vergelijken. Dat worden vast boeiende discussies tijdens het mondeling examen (waar ik een eeuwig trauma van heb omdat ik álles had gelezen en toch maar een 6,5 haalde :S)
Ook ik vind dit een lastige stelling, zeker omdat ik natuurlijk ook docent Nederlands ben. Toevallig is er nu weer een hele discussie gaande in onderwijswereld: waarom bestaat het woord leesplezier wel en het woord rekenplezier niet? Oftewel: waarom MOET lezen leuk zijn?
Nou, ik denk dat lezen toch wel eerst leuk moet zijn, wil je geïnteresseerd raken in “moeilijkere” literatuur.
Maar goed – dan nog valt verplichte literatuur op zoveel andere manieren te geven. Ik zag bijvoorbeeld pas een voorbeeld van een docent Nederlands die Multatuli naast Max Havelaar met zombies legde. Samen met zijn leerlingen ging hij dan naar de verschillen kijken. Dát vind ik een supertoffe manier van literatuurlessen.
Een verplichte leeslijst zou ik dus zeker niet doen, maar samen met de klas een boek behandelen kan denk ik wel heel tof en leerzaam zijn.
Als ik trouwens terugdenk aan mijn eigen middelbare school dan vond ik het systeem dat ze bij Engels gebruikten ook heel goed. Je kreeg aan het begin van het schooljaar een lijst met boeken en die boeken hadden allemaal punten. Je moest uiteindelijk 12 punten behalen. Dit kon je doen door makkelijkere/dunne boekjes te lezen die bijvoorbeeld 1 of 2 punten waard waren of je kon moeilijkere/dikke boeken lezen die 3, 4 of meer punten waard waren. Op die manier geef je je leerlingen al meer ruimte.
Ik geloof dat wij bij Nederlands trouwens gewoon 3 boeken in een jaar moesten lezen. Aan het begin van het schooljaar werd de lijst waaruit je mocht kiezen uitgedeeld en dan vertelde de docent per boek kort waar het overging. Ik kruiste dan altijd aan welke boeken me tof leken en op die manier raakte ik ook weer meer gemotiveerd om ze te gaan lezen. Omdat het verhaal me echt wel goed leek.
Nou, een heel onsamenhangend verhaal is het geworden… Excuus. 😀
Rekenen is toch ook heel leuk 🙂
Ik denk dat het vooral een mix moet zijn tussen literatuur en YA. Alleen maar Young Adult klinkt natuurlijk vet leuk, maar het is ook goed dat jongeren op de middelbare school al kennismaken met (Nederlandse) klassiekers. Een beetje meer balans dus en niet alleen maar die standaard werken zoals Oeroeg, Hersenschimmen, De Aanslag en weet ik veel wat. Een combinatie van moderne literatuur en YA lijkt me het beste 🙂
Ik vind dat een moeilijke. Ik had een zogezegd ‘pretpakket’ (dat kon toen nog) met 4 talen en moest dus in totaal 60 boeken lezen. 20 boeken voor Nederlands, 15 voor Engels, 13 voor Duits en 12 voor Frans. Ik geloof dat ik er 56 gelezen heb, met een paar heb ik gecheat want in kwam gewoon in tijdnood. Heel veel van de boeken vond ik strontvervelend – vooral de Nederlandse literatuur. Kunnen we alsjeblieft het over iets anders dan de oorlog of sex hebben? Maar ik heb zo’n twintig jaar later wel het idee alsof het voor geen meter aan me besteed was, ik miste dubbele lagen, moest de uittreksels erbij pakken om de diepere lagen te kunnen begrijpen. Waarom? Ik had niet genoeg tijd (want 60 boeken middenin je schoolonderzoeken), en het interesseerde me ook niet genoeg. Snotneus 17 jarige Kelly had het veel te druk met andere dingen, en fantasyboeken tussendoor lezen. Dus tja.
Ik weet niet hoe het nu is hoor, volgens mij is het al heel erg aangepast. Maar je mag best je literatuur lezen wat aantrekkelijker maken. Niet iedereen leest voor zijn lol, en je verliest zo heel veel potentiele lezers 🙂
Mee eens, Kelly 🙂
Ik heb door de verplichte leeslijst 2 jaar geen leesboek meer aangeraakt, terwijl ik daarvoor een echte booknerd was. Het is ook alweer een tijd geleden, toen je nog best veel boeken moest lezen en allemaal van die in mijn ogen “verschrikkelijke” boeken. De Engelse boeken vond ik meestal wel leuk, maar de enige uit de Nederlandse lit die ik wel aardig vond, was een magisch-realistisch boek (typical! 🙂 )
Ik vind het aan de ene kant wel goed dat jongeren kennismaken met literatuur uit allerlei tijdperken en dus ook de moderne literatuur, maar ik denk dat je dat voor grote deel ook in de klas kunt doen. We lazen de Middeleeuwse boeken in de klas. En waarom moet je een heel boek lezen om te leren watvoor stijlen en thema’s er zijn? Iedereen las/leest uittreksels. Al heb ik wel braaf alle boeken gelezen (op 1 na die ik niet op tijd uithad). Maar ik ben zo blij dat ik nu lekker zelf kan bepalen wat ik lees en of ik een boek uitlees of niet.
Het vergelijken van de klassiekers met elementen in YA vind ik een heel goede manier om iets over literatuur te leren en tegelijkertijd (hopelijk!) leesplezier te krijgen. En als je door de les zin krijgt om een compleet literair boek te lezen, awesome! Maar misschien moet er ook ruimte zijn, voor een of twee boeken die je puur en alleen voor je plezier leest. Oké, een halve pagina over waar het boek over gaat en wat je er leuk aan vond, zodat de leraar weet dat je het echt gelezen hebt.
Anneke vraagt waarom lezen leuk moet zijn. Omdat je iets wat je leuk vindt, gauwer oppakt. En waarom moet dat dan? Het hoeft niet persé om dan later ook moeilijkere literatuur te willen lezen (imo). Zelfs als je de rest van je leven lichte lit of YA blijft lezen, is lezen gewoon voor allerlei dingen erg goed.
Voor je taalgevoel natuurlijk, je leest niet alleen sneller, je begrijpt het ook beter (heel handig voor de rest van je opleiding en als je later hypotheekvoorwaarden en andere moeilijke stukken moet lezen),
het ontspant (heel goed in deze stressvolle tijden met enorm veel indrukken en dus is het goed voor je gezondheid),
het wekt empathie (meer begrip voor andere mensen maakt de maatschappij beter).
En natuurlijk de boekwinkels en bibliotheken blijven bestaan, en als schrijvers geld verdienen met schrijven, kunnen ze daar meer tijd aan besteden en nog meer mooie boeken maken. Oké, die laatste redenen zijn een beetje egoïstisch 😀 Alhoewel, dat is weer goed voor de werkgelegenheid 🙂
Ik denk dat ik een andere schooltijd heb gehad, want ik kan me niet herinneren erg veel moeite te hebben gehad met de verplichte leeslijsten. Voor Engels mocht ik redelijk zelf kiezen, en dat deed ik dan ook, en zelfs voor Nederlands hadden we meer een suggestie-lijst dan verplichte boeken. Ik mocht altijd afwijken als ik een boek had gevonden wat ik graag wilde bespreken.
Toch heb ik daardoor Eline Vere, Hersenschimmen, De Aanslag en Max Havelaar gelezen (hoewel die laatste … bijna onleesbaar tegenwoordig). Maar ook Yvonne Keuls (die toen echt nog niet als literatuur werd beschouwd), en voor Engels Clan of the Cavebear :D. Juist doordat ik zelf mocht kiezen, las ik heel breed.
Maar ik las geen YA. Ten eerste was dat er niet ‘in mijn tijd’. Je had tienerboeken en boeken (voor volwassenen). En als ik heel super-eerlijk ben, vanuit mijn achtergrond als literatuurstudent en tijdelijk docent Engels: YA is vaak bar slecht geschreven… ECHT. Maas heb ik aan de kant gegooid, nadat ik met een potlood aantekeningen zat te maken over slechte omschrijvingen, rare vergelijkingen en die — streepjes! Mijn hemel, tenenkrommend slecht. Als je dat leuk vind, is dat prima. Dan lees je het toch wel in je vrije tijd. Maar door je ‘verplichte’ lijst kom je wel in aanraking met boeken die je mond doen openvallen. Met zinnen die je raken, waarvan je ze langzaam aan jezelf voorleest, omdat ze zo mooi door je hoofd rollen…
Daar leer je van hoe mooi en pakkend een echte schrijver taal gebruikt. Daar word de echte boekennerd blij van. Maar je moet er wel aan blootgesteld worden.
Literatuur op school is niet voor je entertainment, maar voor je algemene vorming. Dat mag best pittig zijn, dat mag je uitdagen verder te kijken dan een YA romance novel. Ik zou ook niet willen dat wiskunde wordt teruggebracht tot ‘als het maar leuk is’. Dan zou men met diploma op zak nog niet eens wisselgeld kunnen uitrekenen voor die ene keer dat je eens contact betaald. Of hoe je belastingen worden berekend.
School is er om je uit te dagen en je uit je comfort zone te brengen. YA is een comfort zone.
Maar is alle YA dan comfort zone? Sarah Crossan? Markus Zusak? Jandy Nelson? Benjamin Alire Sáenz? Stephen Chbosky? Of YA klassiekers als Lord of the Flies?
Natuurlijk moet je wiskunde leren of je het nu leuk vindt of niet, maar als je de eenmaal formule kan toepassen, hoef je er niet zoveel vrije tijd meer aan te besteden.
Ik ben het er ook mee eens dat literatuuronderwijs niet alléén maar leuk hoeft te zijn, maar ik denk dat je een middenweg moet zoeken, want lezen is erg goed voor iedereen. En als je ervoor kan zorgen dat de leerlingen er een beetje plezier in hebben, hebben ze daar voor de rest van hun leven iets aan. Je kunt bijvoorbeeld laten zien, dat in de toffe YA boeken elementen zitten die uit de klassiekers en literatuur komen. Zo kun je interesse voor literatuur opwekken.
Toen ik op het atheneum zat, werden boeken ook nog geen YA genoemd, maar ik las heel graag. Kinderboeken en klassiekers zoals Schateiland.
Ik vond het verschrikkelijk dat ik later al mijn “leestijd” moest besteden aan zogenaamd literaire boeken. Meer dan een jaar lang, iedere week een boek was een opgave in plaats van een plezier. Echt super hoor dat ik in de zomervakantie “De lotgevallen van mejuffrouw Sara Burgerhart” mocht lezen 🙁
Ik vond de Engelse boeken eigenlijk veel leuker en interessanter. Daar zijn me tenminste een paar van bijgebleven, zoals Lord of the Flies. Van Wolkers weet ik nog dat ik het boek zo smerig vond, dat ik het niet uitgelezen heb en een ander had gekozen. En ik weet dat ik een boek van Mulish heb gelezen, maar ik kan me niet eens herinneren waar het over ging en of het nu De aanslag of Het stenen bruidsbed was. Ik weet ook dat ik een boek van Louis Couperus wel goed vond (De stille kracht, denk ik. Iets met een vervloekte kris?).
Het kan niet de bedoeling van literatuuronderwijs zijn om zelfs een echte boekenwurm een hekel te laten krijgen aan lezen.
Mee eens, Emmy. Dat het YA is, wil niet zeggen dat het alleen maar comfortzone is. Daar wil ik zelfs De 100 aan toevoegen. Een ernstige waarschuwing voor de toekomst 🙂 Maar misschien hoort dat eerder bij biologie of zo thuis 😀
P.S. Ik vind het fijn voor jou, Daenelia, dat jij er een betere ervaring mee had.
Oei, lastig! Ik denk dat het ook heel belangrijk is hoe de leraar er mee omgaat. Ja, die historische literatuur kan heel saai zijn, maar het geeft toch wel een ondergrond, een basiskennis die je later van pas kan komen bij het lezen. (Praktijkvoorbeeldje: 13 jarige dochter is net de IJzerkoning aan het lezen van Julie Kagawa. Ze vond het ontzettend fascinerend om te horen dat ‘Puck’ niet door die schrijfster verzonnen was, maar uit de Engelse folklore komt en dat Shakespeare hem ook al Robin Goodfellow noemde. Typische boekenwurm dus.)
Mijn leraar Nederlands liet ons vrij bij het moderne gedeelte van de lijst. Zolang je met een goed argument kwam én je het gelezen had, was het voor hem prima. Op die manier kun je ook omgaan met lezen voor de lijst. YA was bij hem vast helemaal goedgekomen, misschien liever nog dan Jan Wolkers half lezen en bij het examen andermans uittreksel oplepelen.
Als er een award vergeven mag worden over ‘De leukste Emmy-stelling van 2018’ wordt het sowieso ‘Scholen moeten stoppen met verplichte literatuur en jongeren zo veel young adult boeken laten lezen als ze willen’.
Bizar hoe passend hij is, na de buzz rondom de jongeren literatuur prijs he?