Het is echt al heel erg lang geleden dat ik schreef over dierensymboliek. Toch blijft mijn stukje over de uil een van mijn meestgelezen blogposts ooit. Ik wilde dit weer oppakken, omdat ik het nog steeds erg interessant vind, maar ook omdat ik eens wilde onderzoeken waarom bepaalde dieren zo vaak terugkomen in boeken. De wolf is bijvoorbeeld een vaak terugkerend dier bij young adult en fantasyboeken. Waarom is dit? En waar staan deze dieren eigenlijk symbool voor?
Wolven; hoewel we liever niet oog in oog met ze zouden staan, voelen veel mensen zich enorm tot deze wilde dieren aangetrokken. Het zijn immers prachtige dieren en het idee dat wolvenroedels, met een sterke alfa, zo goed voor elkaar zorgen is misschien ook wel iets waar wij mensen naar verlangen. Wij willen graag ook mensen om ons heen die voor je kunnen zorgen als het minder gaat. Wij willen ook iemand hebben die de leiding neemt als het moet (of misschien neem je zelf juist heel graag de leiding over een groep).
De wolf zien we in vele culturen terugkomen; het is immers een dier dat op vele plekken in de wereld leeft. Hierdoor komt het dier voor in vele legenden en mythen. Denk aan de verhalen over weerwolven, de legende over het ontstaan van Rome, vele sprookjes (Roodkapje) en allerlei Noord Amerikaanse verhalen over wolven. En die verhalen zijn vaak weer de inspiratie voor veel young adult en fantasy boeken geweest.
Ondanks dat de wolf (onterecht) allerlei negatieve gevoelens kan oproepen, is de wolf geen dier dat zomaar een mens zal aanvallen. Tuurlijk, het is een roofdier en voor boeren is het erg rot als er schapen worden doodgebeten, maar dat maakt de wolf geen kwaadaardig beest. Wolven zijn loyaal, intelligent en staan symbool voor een wilde geest*. Een vrije geest misschien wel.
Iedereen heeft wel een van de wolvenroedel gehoord. Elke wolf heeft zijn of haar plaats in de roedel en communicatie speelt hierbij een grote rol. Wolven zijn meester in communiceren, dus een echt gevecht zie je niet zo vaak, terwijl dat wel vaak voorkomt in de verhalen.
Hoewel zowel de Noord Amerikaanse indianen als de Germanen de wolf vaak zagen als een dier van kracht en overwinning, zijn er ook een tal van culturen waarbij de wolf in een wat minder goed daglicht werd gesteld. In veel christelijke verhalen staat de wolf symbool voor de duivel, het waren Wolven die de zon verslonden in de Noorse mythologie en in China staat de wolf symbool voor hebzucht (Geldwolf, anyone?). In het oude Rome hadden ze een dubbel gevoel over wolven; aan de ene kant werd hun stad gesticht met behulp van wolven, aan de andere kant stond het symbool voor verslinden.
Heel dubbel dus. Vooral omdat de wolf vaak samen met de raaf symbool stond voor het begeleiden van de doden. Dit is echter niet perse iets slechts; de dood is een onderdeel van het leven. Hoewel het niet prettig is, is het wel iets wat hoe dan ook zal gebeuren.
Maar hoe zit dit dan in al die boeken? Waarom schrijven en lezen we zo graag over honden?
Misschien is het deels vanwege al die mythen en legenden die hoe dan ook in onze maatschappij verweven zijn (iedereen kent het monster uit roodkapje) en misschien is het ook deels de hunkering naar het onbekende. Hoewel wij mensen weinig interactie met wolven hebben, vind ik ze behoorlijk menselijk lijken in hun communicatie en intelligentie.
Wolven (weerwolven ook) komen in onze boeken voor als bad guy of als goedzak, als hulpje. Sterke Alfamannetjes die de dames wel even komen helpen, bijvoorbeeld, of (weer)wolven die zich afzetten tegen het slechte imago van de wolf (Remus Lupos).
Het zijn verslinders of beschermers en komen vrijwel altijd intimiderend over. Dat is de bedoeling en komt natuurlijk voort uit de waarschuwingen uit al die sprookjes.
Wolven zijn graag geziende wezens in boeken en dat is niet zonder reden. Het zijn fascinerende dieren die een diepgewortelde rol spelen in onze culturele achtergrond.
.
mooi geschreven en idd de wolf is echt kracht, vrijheid maar ik vind ook voor intuïtieve wijsheid 😀
Superinteressant om over na te denken! Sowieso, symbolisme in boeken is iets wat ik erg tof vind, en zelf weer wat meer aandacht aan wil besteden.
Dat de wolf symbool staat voor de duivel in het christendom vind ik een interessant idee, ik hoor het namelijk voor het eerst. Ik ken vooral de slang als symbool voor de duivel, of een draak … maar nee, geen wolf. Misschien dat het iets is van de katholieke heiligenverhalen (waar ik als enorme protestant niets mee heb) of zo? Dat ga ik eens onderzoeken … Ik kan me wel voorstellen dat er een connectie is gelegd, omdat Jezus wordt gesymboliseerd als herder, met de mensen als schapen, en wolven inderdaad schapen eten 😉
In de bijbel staat inderdaad dat alleen de slang en draak staan voor de duivel. (Ik ben katholiek)
Heb ook niet gehoord van wolven als duivel. Demonen kan ook niet aangezien die de geestvorm aannemen van overleden geliefden. Maar het christendom heeft voortaan zoveel vertakkingen dat ik er niet raar van opkijk.
G a op weg en bedenk wel:ik zend jullie als lammeren onder de wolven (Luc 10:3)Pas op voor valse profeten, die in schaapskleren op jullie afkomen maar eigenlijk roofzuchtige wolven zijn. Aan hun vruchten zul je hen herkennen Matt 15:7
Als in de wolf in schaapskleren.
Leuk artikel! Ik denk zelf dat wolven ook zo populair zijn omdat honden men’s best friend zijn. Honden worden door de meeste mensen wel als leuk beschouwd, trouw en loyaal. Een maatje, beschermer, hoeder etc. De wolf is een oerversie van onze honden en daarmee aan de ene kant iets positiefs maar aan de andere kant ook mysterieus, hij is niet getemd. Waarom precies weet ik niet, maar mensen hebben het vaak over ‘puur natuur’ en ‘oer instincten’ e.d. Dit spreekt mensen aan. De wolf is dan het perfecte beest om hier symbool voor te staan. Een wolf valt te domesticeren, we hebben immers honden, maar de wolven die er nog zijn zijn wild gebleven, staan nog dicht bij hun ‘roots’. En natuurlijk komen wolven, net wat je zegt, heel veel voor in verhalen, mythes en legendes. Zeker mensen vroeger die niet zoveel hadden en voor wie de wereld één groot mysterie was, was een wolf best wel een Ding. Het kon zomaar een hele slechte tijd bezorgen door die drie geiten die je had, op te eten.
Zelf ben ik harstikke fan van wolven, ik studeer biologie en zou het liefste onderzoek naar ze doen. Vroeger was ik al helemaal gek van ze en verslond alle boeken waar ook maar iets van (weer)wolven in voor kwamen. Helaas weet ik tegenwoordig iets ’te veel’ om de meeste (weer)wolven boeken te lezen, vooral het gemiddelde wattpad verhaal met ‘ik ben zijn mate en hij is de alfa en blablabla’ komen mij aardig de neus uitzetten. Het is totaal geen natuurlijk gedrag van een wolf om te vechten voor de plek van alfa. Sterker nog, wolven beginnen een roedel door als paartje jongen te krijgen. Als er voldoende prooien zijn kunnen deze jongen blijven en vormen ze zo uiteindelijk een roedel met meer dan twee volwassen dieren. Het paartje mag als enige paren, ergens ook wel slim als de rest van de roedel allemaal verwant aan elkaar zijn. Daarnaast zijn ze het oudst en daarmee de ‘baas’. Als een roedel te groot wordt vallen ze wel uit elkaar en kan er een zusterroedel ontstaan. Maar in geen geval wordt er met gevecht de alfa verstoten en een nieuwe alfa benoemd, dat gebeurd wel bij primaten en wolven in de dierentuin (daar komt het hele verhaal ook vandaan) maar in de natuur zou dit niet gebeuren.
Maar goed, het zijn natuurlijk wel boeken en verhalen, die zijn lang niet altijd realistisch. Gelukkig zijn er nog zat andere boeken waar ook wolven een rol spelen waar ik uren zoet mee ben. Nogmaals, leuk en interesant artikel.
(Misschien nog een kleine tip voor de volgende keer: als je informatie gebruikt die je wil ondersteunen met bronnen, plaats dan het eentje van de bron achter de informatie in de zin [1]. Nu staan er wel 3 bronnen maar moet men ze allemaal lezen om er achter te komen waar je informatie uit een bepaalde zin vandaan hebt.)
De trilogie ‘In de ban van de wolf’ beschrijft juist wolvengedrag zoals jij aangeeft Merel. Deze is geschreven met hulp van een wolvenbioloog. Hier en daar wijkt het wel af in belang van het verhaal. Maar misschien ken je hem al? Er zijn inderdaad weinig fictie boeken die juist gedrag hebben opgenomen. Ik ervaar hetzelfde ivm afhaken.
wow, ik hou van wolven, en dan bedoel ik echt: ik ben zot van wolven, en deze tekst zorgt er allen maar voor dat ik wolven NOG leuker vind. 🙂 ik zou zo graag een wolf willen adopteren, maar ze verdienen hun vrijheid. trouwens, geweldig geschreven. ik ben nog maar 12 en ik zit altijd als ik achter de computer zit dingen op te zoeken over wolven. l.o.l.