Column | Leesexemplaar

Vandaag.. Een zaterdag vol gedachtenmoes. Mijn mening over.. ja.. waarover eigenlijk? Wat ontstond als een hersencel die het licht zag, veranderde in een soep van letters. En vandaag gaat die lettersoep over het thema ‘leesexemplaar’.

Ergens moet ik altijd een beetje grinniken als ik een boek krijg waar er groot – met bijvoorbeeld een sticker –  ‘leesexemplaar’ op staat, want ergens is dat een hele vreemde benaming voor een boek. Een boek is immers altijd een leesexemplaar: je leest het toch? Natuurlijk wordt er met dit soort leesexemplaren iets totaal anders bedoeld, maar ergens is het toch een beetje krom.

Gratis leesexemplaar

Leesexemplaar

Recensie-exemplaar

Recensieboek

Advanced Reading Copy

(ongecorrigeerde) Proefdruk

Allemaal prachtige benamingen voor een boek dat aan een persoon of organisatie wordt verstrekt in ruil voor een recensie of andere manier van promotie. Als blogger mag ik ontzettend dankbaar zijn dat ik van die leesexemplaren krijg opgestuurd. Want eerlijk, ze worden met veel plezier gelezen. Maar goed, ik zal van deze post geen ode aan het ontvangen van mooie boeken maken, maar kijken naar waarom uitgevers er voor gekozen kunnen hebben het boek ‘leesexemplaar’ te noemen.

Allereerst klinkt het een stuk uitnodigender dan dat er met koeienletters ‘recensie-exemplaar’ op zou staan. Of ‘ongecorrigeerde proefdruk’. Beide komen natuurlijk veelvuldig voor (en dekken de lading goed), maar zeker bij de laatste het ik vaak het idee dat ik dan een heleboel fouten moet verwachten ofzo. Alsof er net zo veel taalfouten in gaan staan als in mijn eigen teksten. En bij het woord recensie-exemplaar heb ik soms het idee dat het boek spontaan zou kunnen oplossen als ik het uit heb (nee, ik heb niet teveel fantasie). Wat dat betreft klink ‘leesexemplaar’ een stuk vriendelijker, maar het doet me ook wel een beetje denken aan ‘inkijkexemplaar’ van de boeken bij de vroegere de Slegte. ‘Kijken, kijken en dan kopen! MAAR JE MAG HEM NIET LEZEN IN DE WINKEL.’ Dat gevoel. Alsof je er extra voorzichtig mee moet doen, omdat je voor dat je het weet een vrouw uit het boek ziet springen die je op je vingers tikt omdat je net je chocoladevingers hebt gebruikt om een pagina mee om te slaan. Alsof je het boek niet van jezelf mag noemen, maar van de soort onzichtbare macht.

Ik besef me heel goed dat dit allemaal wat dramatisch klinkt hoor. Maar al die gedachten ontstaan nu eenmaal zomaar, als je een aantal keer in de week een lange busreis maakt. Dan ga je je afvragen waarom ‘leesexemplaar’ een raar woord is voor een boek. Waar is het kijkexemplaar? Het luisterexemplaar? Het ruikexemplaar. Het dit-boek-moet-je-aaien-exemplaar. Enzovoort bla bla bla.

Ergens komt deze brei van rare hersenspinsels voort uit de irritatie van dingen op het boek die er niet horen. Stempels meet ‘leesexemplaar’ (met gruwelen, huilen, janken, krijsen en als een kleuter rollend over de vloer tot gevolg), stickers met recensie-exemplaar, niet bestemd voor verkoop. Of gewoon een kaft waarbij er met lelijke letters opstaat: ‘ongecorrigeerde proefdruk’. Natuurlijk, ze horen er op. En ik mag mezelf knock-out slaan als ik daarom een boek zou afwijzen. Maar toch. Niet mooi.

Toch mogen we niet klagen, want we hadden ook gewoon een stapel a4’tjes door de brievenbus geduwd kunnen krijgen. Half vergaan omdat het regende en omdat de postbode dat verrekte pakket niet in een keer naar binnen kreeg. Halverwege het lezen flikkeren ook nog eens de bindingen uit elkaar en ben je de rest van de dag op zoek naar pagina 152 t/m 174, die 1. mee zijn gejat door de kat. 2. onder de kast zijn geschoven bij het vallen en 3. gebruikt zijn als deurmat. Ben je eindelijk bij het einde, was de inkt van de uitgever op en moet je het doen met gestreepte grijze tekst. Tja, je moet het er maar mee doen. Uiteindelijk stop je een lelijk votje in je kast. Zonder mooie kaft. Eerder genoemde kat begint aan de hoekjes te knagen en zodra je hem wegjaagt, ligt de vloer weer vol printpapiertjes. Uit pure wanhoop koop je het boek maar later, maar vrolijk kijk je er niet meer tegenaan.

En daarom moeten we er maar blij mee zijn dat er heel liefkozend ‘leesexemplaar’ op de kaft staat. Heel voorzichtig, alsof het boek zachtjes vraagt, als een fluistering: ‘Vind je me alsjeblieft leuk? Dan gaan anderen me misschien ook wel lezen.’

Vanaf heden zijn al mijn boeken leesexemplaren. Of het nou een stickertje heeft of niet, lezen zal ik ze allemaal.