Column: Hoe je als kind een boek een ‘plek’ geeft.

Met de titel van dit stukje bedoel ik niet dat je als kind zijnde een boek een plekje geeft in je hart, maar meer hoe je het verhaal en de setting daarvan toepast op je leefomgeving. Kinderfantasie eigenlijk.

Bron

Kinderen hebben een nog vrij kleine leefomgeving en belevingswereld. Zelfs als tiener klamp je nog met het feit dat jou woonplaats en desnoods wat plaatsjes eromheen jou complete wereld zijn. Alles vind er zich plaats en zeker als kind zijnde draait de wereld om jou, en niet om anderen. Dat is niet zo gek, want kinderen kunnen zich nog niet voorstellen hoe het is om een ander te zijn. Althans, nog niet goed. En als je een kind dan een verhaal geeft, dan gaat diens fantasie aan de wandel.

Ik weet niet of anderen dat ook zo hebben ervaren, maar toen ik jong was toen probeerde ik de dingen die ik las mezelf al voor te stellen. Zeker boeken zonder plaatjes gaven mij een reden om de plek er maar bij te fantaseren. Het gevolg was dat ik bepaalde plekken om heen associeerde met een plaats uit het boek. Ja, ik weet het, het klinkt misschien heel vreemd… Maar ik weet nog precies waar deze plekken zijn en waarom ik ze daaraan koppelde.

Allereerst een voorbeeld uit Harry Potter. Ik begon met die boeken toen ik een jaar of 9, 10 was, dus ik zat echt helemaal in die wereld. Helemaal. We speelden het supervaak na en hielden zwerkbaltraining op onze stepjes. Dat was gaaf. In de buurt van onze huizen was er een groot basin waar men regenwater kon opvangen. Deze plek was best wel ‘guur’ om zo maar te zeggen, want er hingen nog wel eens jongeren rond, dus je kon er vanalles vinden. Maar bovenal was het ideaal om keihard in rond te steppen. Dus om zwerkbaltrainingen te houden. Dat was ons zwerkbalveld. Ja, wees maar jaloers. Want wij speelde zwerkbal. Lekker puh.

En dan nog een voorbeeld uit de wereld van onze favoriete tovenaar.
Voor ons huis was er een piepklein groepje bomen en daar kon je jezelf heerlijk verstoppen. Meteen riepen de ascociaties op van ‘het verboden bos’. Niet dat die 10 bij 10 meter veel bos was, maar rondom de wijk waren wel meer van deze kleine bosrijke stukjes en die hoorden er allemaal bij. Vanuit het bosje voor mijn huis had je een ideaal zicht op ons huis en dat van de buren. Even om een beeld te scheppen: twee kasten van huizen. Maar toch was het huis van de buren in dat geval (mijn fantasie dus) het huisje van Hagrid ten tijde van de Gevangene van Azkaban. Echt hoor, als ik in dat stukje groen zat verscholen kon je me zo voorstellen dat er een hippogrief in de achtertuin stond.
En waarom die link? Het waren immers mega grote witte huizen. Niks houten hutje. Maar wij gingen altijd via de achterdeur naar binnen en naar buiten, en in dat desbetreffende stuk boek gingen de helden ook via de achterdeur en zaten ze verstopt bij het bos. En het erge is dat ik dit nu pas besef, die onderbewuste ascociaties.

Als je denkt dat dit alleen bleef in het Potterversum, heb je het mis. Toen ik nog veel kleiner was en ergens anders woonde, waren mijn schommel en boomhut echt wel plekken uit tekenfilms. Echt wel.

Maar ook andere plekken dan thuis werden plaatsen uit boeken. Een scene uit De Saga van Darren Shan, ik weet helaas even niet welk boek, wordt er een vrouw achtervolgt door de slechte volgelingen van de Vampanezen (de bad guys) en meteen kreeg ik daarbij het beeld van de straat waar mijn oom en tante vroeger woonde. Maar dan niet hun kant van de straat, maar de overkant, wat bestaat uit flats. Die flats, gehuld in het schemerduister en schaduwen waren voor mij het ideale beeld om die scene vorm te geven. En nog altijd, als ik het stuk herlees, moet ik aan die plaats denken. Net zoals ik het huis van de buren voor me zie bij De Gevangene van Azkaban. 

Onlangs stond ik stil bij die plaatsen uit het verleden, en drong het tot me door dat ik dit nu eigenlijk veel minder doe. Het is wel zo dat ik altijd een plek probeer vorm te geven in mijn hoofd, maar afgezien wat details lijken ze niet op plekken uit mijn omgeving. Door mijn studie snap ik dat wij ‘volwassen’ veel abstracter kunnen denken en een veel grotere belevingswereld hebben dan een kind, dus zo vreemd is het niet. Maar toch vind ik het mooi, dat die kinderfantasie zo bijzonder is dat het haast gaat leven.

Mijn vraag is dan ook of jullie ook van dit soort ervaringen hebben? Ik ben dol op dat soort verhalen, dus ik hoor het graag. Wellicht wil je er wel een gastcolumn over schrijven? Neem dan vooral contact op.